Fotogram
Hoewel het werk vaak als ‘fotogram’ beschouwd wordt, is het geen fotogram in traditionele zin, waarbij een negatief beeld ontstaat door het plaatsen van bijvoorbeeld objecten op lichtgevoelig papier. Lissitzky heeft vaker gebruik gemaakt van verschillende negatieven die hij over elkaar legde en soms tot collage verknipte, of waarvan hij delen maskeerde, om zo tot het gewenste positieve beeld te komen. E. Lissitzky, Fotopis, vertaling in J. Debbaut, El Lissitzky: schilder, architect, fotograaf, typograaf, 1990, pp 70 Hoewel er geen uitgebreide analyse is van de werkwijze voor dit specifieke werk en er voor zover bekend geen overblijfselen van het maakproces meer bestaan, is het denkbaar dat hij hier dezelfde werkwijze heeft gehanteerd.
Zijn waardering voor de fotografie groeide gaandeweg. Zo was fotografie voor hem eerder nog ondergeschikt aan het schilderij als ‘spiegel’ van de (nieuwe) wereld. J. Leering, El Lissitzky, 1965, pp. 8-15 Een essay dat hij aan het medium wijdde, leidde tot de conclusie dat van fotografie een kunstvorm (‘fotopis’)” te maken valt, maar dat het aan de beoefenaar is hiervoor de juiste vaardigheden te ontwikkelen. E. Lissitzky, Fotopis, vertaling in J. Debbaut, El Lissitzky: schilder, architect, fotograaf, typograaf, 1990, pp 70
Lissitzky zou zich later vaker bezighouden met het maken van fotogrammen, waarbij verschillende objecten en portretten samen een compositie vormen. Zo verwerkte hij portretten van onder andere Kurt Schwitters maar ook van zichzelf in zijn werk. Vaak was dit een combinatie van meerdere foto’s met soms ook objecten. Zo ook het werk Untitled waarin hij een portret van Húszar en een zelfportret verwerkte. In het archief van Van Eesteren is een afdruk van het gebruikte zelfportret gevonden. De ronde uitsnede doet denken aan foto’s zoals die gemaakt werden met de vroege kodakcamera’s. In dit geval is het, gezien de ietwat rafelige randen, echter aannemelijker dat Lissitzky zelf het negatief heeft bijgeknipt om tot een rond portret te komen. Ook hier is een gloeilamp afgebeeld die zou kunnen verwijzen naar hun eerder samenwerking; 4/i/Lampe Heliokonstruktion 125 Volt. De annotatie op de achterkant door zijn vrouw bevestigt dat dit fotogram in hetzelfde jaar, 1923, is gemaakt.https://www.artic.edu/artworks/119454/untitled
Voor Lissitzky was kunst onderdeel van een ‘maatschappelijke’ strijd J. Leering, El Lissitzky, 1965, pp. 8-15, zoals blijkt uit zijn bijdragen aan de Russische revolutie. Ook voor de fotografie zag hij mogelijkheden om in te grijpen in onze belevingswereld. Zo schijft hij: “Wanneer wij onszelf verrijken door middel van een taal [van fotografie] met een bijzonder uitdrukkingsvermogen, dan verrijken wij onszelf met nóg een manier om ons bewustzijn en onze gevoelens te beïnvloeden.” E. Lissitzky, Fotopis, vertaling in J. Debbaut, El Lissitzky: schilder, architect, fotograaf, typograaf, 1990, pp 70